Rol en bijdrage van de OR bij sociale veiligheid op het werk

Auteur: Muriël Nolet (Unger Nolet Advocaten)

Grensoverschrijdend gedrag op het werk is een hot topic. Door grensoverschrijdend gedrag bij The Voice en bijvoorbeeld voetbalclub Ajax is sociale veiligheid op het werk volop in de maatschappelijke belangstelling gekomen. Het kabinet heeft Mariëtte Hamer benoemd als regeringscommissaris seksueel overschrijdend gedrag en seksueel geweld. Zij heeft de opdracht gekregen het kabinet gevraagd en ongevraagd te adviseren over de aanpak van dit probleem.

Elke onderneming kan te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. De OR kan zijn wettelijke bevoegdheden inzetten om de sociale veiligheid op het werk te bevorderen. De OR kan zijn advies- of instemmingsrecht gebruiken om het onderwerp op de agenda te zetten en bij de aanpak betrokken te zijn. Ook heeft de OR een stimulerende taak met betrekking tot naleving van de Arbowet, die mede over sociale veiligheid gaat. De OR heeft voldoende mogelijkheden om de sociale veiligheid op het werk op de agenda te zetten, te stimuleren en te waarborgen.

Veel werkgevers denken dat in hun bedrijf geen grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt

Het belang van sociale veiligheid op het werk

Grensoverschrijdend gedrag is een hardnekkig probleem in onze samenleving. De recente verhalen laten dat zien. Uit een onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens in 2021 bleek dat 16% van de werknemers slachtoffer is van seksuele intimidatie. Vrouwen worden twee keer zo vaak getroffen. Het is hoog tijd om een constructieve oplossing voor dit probleem te zoeken, waarbij een cultuurverandering dient plaats te vinden. De OR kan door middel van zijn wettelijke bevoegdheden binnen de onderneming een bijdrage aan deze verandering leveren.

De overlegvergadering

De OR kan de bestuurder verzoeken om in een overlegvergadering de sociale veiligheid op de werkvloer te bespreken. Tijdens de vergadering kan de OR voorstellen doen, zoals voor scholing, opstellen van richtlijnen, aanscherpen van de klokkenluidersregeling of gedragscodes, een vertrouwenspersoon aanstellen en nog veel meer. Twee keer per jaar dient de artikel 24 vergadering plaats te vinden met betrekking tot de algemene stand van zaken in de onderneming. Ook tijdens deze vergadering kan de OR de sociale veiligheid op de werkvloer bespreken.

Het tegen gaan van discriminatie en het bevorderen van gelijke behandeling kunnen in het bedrijfsreglement worden opgenomen

Het initiatiefrecht

De OR kan initiatiefvoorstellen doen om te benadrukken dat een inclusieve cultuur op de werkvloer voor de OR een belangrijk onderwerp is. De bestuurder moet namelijk gemotiveerd op een voorstel reageren. Door een initiatiefvoorstel te doen helpt de OR met het zichtbaar maken van ongewenst gedrag. Een gewenste cultuur begint door erover te praten.

Instemmingsrecht

Voor bepaalde besluiten dient de bestuurder de instemming van de OR te hebben, zoals besluiten op het gebied van de arbeidsomstandigheden. Hieronder vallen ook de verplichtingen van de werkgever op basis van de Arbowet. Op grond van de Arbowet dient de werkgever psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen en te beperken. Om aan deze verplichting te voldoen moet elk bedrijf een RI&E opstellen. Voor de RI&E heeft de werkgever de instemming nodig van de OR. De OR kan dan controleren of de RI&E voldoende bijdraagt aan de sociale veiligheid op de werkvloer. Ook met betrekking tot het instellen van een klachtenregeling heeft de OR instemmingsrecht. Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag moeten een klacht kunnen indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie.

Stimuleringstaak

De OR heeft een stimuleringstaak met betrekking tot naleving van de Arbowet, waken tegen discriminatie in de onderneming en bevorderen van gelijke behandeling. Omdat bij de helft van de bedrijven een RI&E ontbreekt ligt hier voor veel ondernemingsraden een uitdagende opgave.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog? Neem dan contact op met Muriël Nolet nolet@ungernolet.nl of Els Unger unger@ungernolet.nl.