De tassendrager van Rutte en de kunst van framing door de OR

 

Auteur: Bert Fundter (trainer/adviseur Bureau Zuidema)

Framing, je hoort er steeds meer over. Overal in de communicatie tussen mensen komt het voor. Niet alleen in de politiek en publieke opinie. Framing gaat over beïnvloeden van mensen in hun waarneming en het maken van keuzes. Het gebeurt door het selectief betekenis te geven aan woorden en zinnen. Hoe kun je daar slim en effectief mee om gaan en…gebruik van maken?

Wat is framing

Framing (een Engels begrip, vertaald: inkaderen) is een krachtige overtuigingstechniek die ook door bestuurders bewust of onbewust wordt ingezet. Met framing stem je jouw boodschap op strategische wijze af op jouw doelgroep. Wanneer je dit op de juiste manier doet, raakt de ander snel overtuigd van jouw boodschap of standpunt. Met frames kun je discussies inkaderen en sturen. Bovendien kun je beelden versterken of verzachten. Enkele klassieke voorbeelden: een woord als villasubsidie roept een heel ander beeld op dan hypotheekaftrek;  het begrip volksbuurt klinkt een stuk positiever dan achterstandswijk.

Wie begint, die wint

Degene die het initiatief neemt en begint met framen is vaak in het voordeel. Je zet de ander al snel onder druk. Een frame is namelijk heel krachtig en moeilijk verdedigbaar. Toen PVV-leider Wilders in een recente discussie de VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans ‘de tassendrager van Rutte’ noemde, was er eerst ophef; iets later kwam er steeds meer discussie dat het wel een beetje waar was. Daardoor blijft dat negatieve beeld hangen. Andere voorbeelden: presentator Matthijs van Nieuwkerk als ‘zakkenvuller’, linkse politieke partijen die ‘meer kibbelen dan samenwerken’, de VVD als ‘schandaalpartij met voortdurend integriteitskwesties’.

Een frame blijft als het ware plakken. Verdedigen helpt niet, sterker nog: hoe meer je je met argumenten verdedigt hoe meer je juist een frame bevestigt. Wat doe je als de ander je voor is en jou onverwachts confronteert met een frame? Hoe kun je je dan tegen verdedigen? Of anders gezegd: hoe kun je een frame pareren?

Reframing

Je kunt bij frames van anderen het beste reageren met re-framing. De beste voorbeelden kun je halen uit het werk van ‘meester-framer’ Donald Trump. Als president paste hij framing en reframing dagelijks toe met behulp van Twitter. Toen hij door de pers werd aangevallen met suggestieve berichten die schadelijk waren voor zijn imago, pareerde hij deze met ‘fake news’. Los van je overtuiging of smaak, het is briljant en effectief. Trump heeft min of meer de toon gezet in het maatschappelijk debat.

Zelf framen kun je leren

Het bedenken van krachtige frames is niet gemakkelijk. Soms bedenk je ze ter plekke. Maar meestal moet je er voor gaan zitten. Het vereist enige creativiteit en voorbereiding. Dit kun je ervaren tijdens workshops en trainingen, waarin je stap voor stap er vaardig in kunt worden.

Bureau Zuidema is MainStage partner van OR Live en geeft op OR Live diverse workshops over onder andere framing door de OR. Op MainStage doen zij de casus Op weg naar projectmatig werken met participanten. Bekijk hier het overzicht van alle workshops van Bureau Zuidema.